lezen

Lezen is voor velen van ons lastig. Vaak zien we woorden niet staan, of duiden we de tekst op onze eigen manier. Een manier die niet door iedereen gedeeld wordt, laat staan door de schrijver. Geef je vervolgens uitleg aan wat jij gelezen hebt, of  wat er volgens jou staat, dan is er altijd wel iemand die dit anders leest.

Hoe kan dit? Hoe kan het dat ik iets anders lees dan noemenswaardig wie? Heeft dit te maken met gebrek aan kennis, intellect, misschien wel dyslexie, of welke vorm er ook maar bestaat aan beperkende omstandigheden waaruit te destilleren valt wat er nu echt bedoeld wordt. Of…

Neem het volgende stuk van Ramautarsing, u weet wel de man die vindt dat de wereld beter af is wanneer wij volgens Rand leven. Het artikel eindigt alsvolgt:

Ramautarsing hoopt met zijn pagina landelijke aandacht te krijgen. ‘Het zou mooi zijn als een website als GeenStijl af en toe een voorbeeld oppikt en er meer ruchtbaarheid aan geeft.’ De illusie ‘het systeem van de universiteit’ te kunnen veranderen heeft hij niet. Maar door de uitspraken te documenteren hoopt hij wel de kwestie bij de universiteit aan te kaarten. ‘Misschien roept de UvA bepaalde docenten na een uitspraak wel op het matje. En als er niks verandert en het meerdere keren gebeurt, kunnen ze zo’n docent misschien zelfs wel ontslaan.’

En dan vooral de laatste zin is van belang.

De dag na de airplay van Ramautarsing bij PenW zag ik een tweet voorbij komen van FrontaalNaakt waarin hij laakt dat er geen aandacht besteed werd aan het oproepen van Ramautarsing tot ontslag van linkse-docenten. Ik vroeg ernaar en kreeg de link die je hierboven hebt kunnen lezen. Na lezing, las ik niet dat Ramautarsing hiertoe opriep. Wat ik las was dat Ramautarsing wil dat UvA bepaalde docenten die uitspraken doen, die niet in de Rand-trend passen - hij noemt dit een rechts tegengeluid het geluid van de waarheid - op het matje moesten roepen. Mocht er vervolgens niets veranderen en gebeurt het meerdere keren, dan kan zo’n docent misschien ontslag aangeboden worden. Om kort te gaan, de oproep tot ontslag is er niet, wel geldt het tot de mogelijkheden wanneer niet meebewogen wordt. Alleen wordt uit bovenstaand artikel niet duidelijk waarheen bewogen moet worden. Het laat zich raden, maar het wordt niet gezegd.

Na lezing melde ik dit, waarop FN reageerde dat ik toch ‘beter’ moest lezen ‘vriend’ en hij wees op de laatste zin, sterker nog ik kreeg een tweet met letterlijk de laatste zin. Voor de goede orde/vrede heb ik het maar gelaten.

Toch is dat stom, want ik haal simpelweg andere informatie uit de tekst, dan FN. Het kan zijn dat hij (FN) informatie heeft waaruit blijkt dat hij gelijk heeft, het kan dat Ramautarsing om de hete brei heen danst. Toch lees ik geen directe oproep tot ontslag.

Dit gezegd hebbende ontstaat natuurlijk de idee dat ik Ramautarsing volg in zijn stelling: no way. De man heeft het fout en mist de wetenschap dat openstaan voor ontwikkelingen op zich niets te maken heeft met het omver werpen van een voor jou laakbaar systeem. Daarnaast baseert hij zijn these op een roman (samenvatting) die in de praktijk alleen hebzucht en onderdrukking zal creëren, omdat niet voorbij gegaan mag worden aan het ik. Neemt niet weg dat hij wel aan de bel mag trekken mbt dubieuze handelingen, of uitingen van (sommige) docenten. Een docent moet een mening hebben, zonder mening kan je geen tegenargument bieden, maar hoort die mening niet als gegeven over te dragen op anderen. Een docent hoort te begeleiden in het leerproces en moet zelf openstaan voor verschillende invalshoeken en zal de verschillende invalshoeken in moeten (kunnen) brengen.  

Daarnaast kan het gevolg zijn dat ik moeite heb met de zienswijze van FN. Integendeel zelfs, maar ik vind de manier waarop hij vindt dat (de) tekst beleefd moet worden anders  gebracht kan worden, omdat het simpelweg zijn visie is.

Het gaat dus om beter lezen. Beter lezen zou impliceren dat er fout lezen bestaat. Ik denk niet dat er een goed of fout lezen bestaat, wel dat je verkeerd kan lezen en vooral dat de interpretatie anders kan zijn. Bepalend is hoe je met tekst omgaat, welke emotie je tot je laat, in welke staat je bent en hoe iets ervaren wordt.

Zo kan Roodkapje door het ene kind ervaren worden als een gewoon verhaal met een spannende twist, de ander ervaart het als eng. Ik zat eens met 7 kinderen in een bioscoop te kijken naar Bolt, waar vanuit het niets één van de 7 kinderen keihard begint te huilen. Van het één op het andere moment waren alle zeven kinderen van slag, terwijl er eigenlijk niets aan de hand was, althans niet wanneer je gewoon naar de film keek (nou ja de kat nam afscheid van de hond.) Hoe dan ook, de werkelijke reden is een raadsel gebleven.

Waarom krijgt de één kippenvel van een stem, terwijl de ander dat niet krijgt, waarom krijgt de één tranen in z’n ogen van een film, terwijl de ander dat niet heeft. Waarom begrijp ik Dali niet en kan Pas niet ophouden met duiden, zonder dat ze mij ook meer één keer bereikt. Waarom begrijp ik de passie van Kafka, maar kan Pas niets met de metaforen.

De vraag blijft: is het fout? In plaats van dat we proberen uit te leggen wat er bedoeld wordt, proberen te begrijpen wat de ander begrijpt, of hoe de ander dit tot zich kan nemen op een manier dat het wel begrepen wordt, gaan wij uit van onszelf. Ik lees dit, dus als jij het anders (verkeerd) leest, ben je dom. Ik zal van mezelf geen heilige maken door niet ook dezelfde fout te maken, maar gek is het wel. Daarom is het ook vreemd wat Ramautarsing zegt, omdat hij uitgaat van zijn eigen perceptie en geen rekening houdt, of wil houden, met de wereld om hem heen. Het moet zoals het moet. Maar heeft hij ook gelijk zodra blijkt dat de docenten die hij tegen het lijf loopt blijven verkondigen vanuit één (hij noemt het links,) visie. Een docent hoort didactisch kleurloos te zijn. Heeft FN ongelijk door mij de les te lezen dat ik het fout lees, maar heeft hij gelijk, omdat Ramautarsing inderdaad bedoelt dat iedere linkse docent, zonder aanzien, ontslagen moet worden.

Zeg het maar.